Locations
Het lobbywerk heeft wel wat opgeleverd, al werd er geen duidelijke keuze gemaakt. De vernieuwde richtlijn die in het Europees parlement ter goedkeuring voorligt, en die normaal gezien eind deze maand van kracht wordt, hinkt op twee gedachten: de e-sigaret moet door de lidstaten ofwel als geneesmiddel worden bestempeld, ofwel als tabaksproduct, behalve als er minder dan 20 mg nicotine per gram inzit. In dat laatste geval mag ze vrij verkocht worden. Er mogen geen aroma’s aan de e-sigaret worden toegevoegd (ook voor gewone sigaretten worden smaakjes verboden). Sowieso verwacht Merten-Lenz over de e-sigaret heel wat betwistingen. ‘Wat in de richtlijn staat, is eigenlijk een patchwork. De eigenlijke beslissing wordt aan de nationale wetgever overgelaten. Probleem is dat er geen duidelijke definitie in de richtlijn staat van wat een e-sigaret is. Nochtans is dat nodig: een duidelijke definitie, en een duidelijk distributiekanaal. Nu lijkt het erop dat het antwoord op de vraag welke regels van toepassing zijn, zal afhangen van hoe men de e-sigaret in de markt zet.’
‘Men organiseert hier eigenlijk al het juridische contentieux, en dat is misschien ook wel de bedoeling: zo kan de Commissie het uiteindelijke oordeel doorschuiven naar het Hof van Justitie.’ In Nederland had de minister van Volksgezondheid de e-sigaret in 2011 omschreven als een geneesmiddel, maar hij werd door het gerechtshof in Den Haag teruggefloten (26 juni 2012). Ook in Frankrijk heeft de e-sigaret al tot een eerste rechtszaak geleid. ‘Daar is de eigenaar van een traditionele bar tabac naar de rechtbank van koophandel in Toulouse gestapt, wegens oneerlijke concurrentie door een verkoper van e-sigaretten. De rechtbank heeft de bar tabac gelijk gegeven.’ Hoewel tegen de uitspraak hoger beroep is aangetekend, dringen maatregelen zich dus op. De Franse overheid denkt er daarom aan om de e-sigaret te verbieden onder de 18, om reclame te verbieden, net als het roken op publieke plaatsen.
Volgens de Stichting Tegen Kanker gebruikt 2 procent van de Belgische rokers e-sigaretten (juni 2013). De minister van Volksgezondheid denkt aan een aantal maatregelen, maar die zitten nog in een embryonaal stadium.
Volgens een juridische analyse van de Hoge Gezondheidsraad is de e-sigaret zonder nicotine vrij verkrijgbaar in België, terwijl de e-sigaret met nicotine enkel verkocht mag worden in apotheken. Het rookverbod op openbare plaatsen geldt ook voor e-sigaretten.
De Hoge Gezondheidsraad pleit ervoor om de e-sigaret met nicotine ook in de toekomst enkel in de apotheek te laten verkopen en de reclame onder de geneesmiddelenwet te laten vallen (enkele leden van de raad kwamen onlangs in opspraak omdat zij voor de geneesmiddelenlobby zouden werken, wat de raad ontkent). De e-sigaret zonder nicotine zou volgens de aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad vrij verkocht mogen worden, maar aan nieuwe strenge regels inzake reclame worden moeten onderworpen, en verboden worden voor minderjarigen. Ook het rookverbod op openbare plaatsen moet voor de e-sigaret blijven gelden, vindt de raad. Bij misbruiken pleit de raad voor het instellen van een volledig reclameverbod, de controle en beperking van additieven en smaakstoffen, het opleggen van normen die de kwaliteit en veiligheid garanderen en de beperking van het aantal verkoopspunten.
Merten-Lenz: ‘Zolang de richtlijn nog niet is omgezet, is er de komende jaren juridische onduidelijkheid. We hebben geen idee of de Belgische regering haast heeft met het omzetten van de richtlijn. Er breken dus interessante tijden aan voor wie geld wil verdienen met de e-sigaret.’